Poradnia Onkologiczna

ZALECENIA OGÓLNE

Staraj się żyć normalnie. Nie zmieniaj dobrych przyzwyczajeń, ale zrezygnuj ze złych nawyków. Na zmęczenie najlepsza jest racjonalna aktywność fizyczna – najlepiej na świeżym powietrzu (spacery i lekkie ćwiczenia) i/lub lekka praca. Ważne aby była systematyczna.
Zaufaj swojemu lekarzowi, ale zawsze masz prawo do opinii drugiego. Na rozmowę z nim weź rodzinę/przyjeciela/sąsiada – nie idź sam. Tylko Ty decydujesz o swoim życiu. Pytaj o wszystko.
Nie odtrącaj rodziny i bliskich. Nie ukrywaj swojej choroby. Włącz w leczenie rodzinę, przyjaciół. Im również poświęć swój czas. Poszukaj grupy wsparcia – chorych o podobnym schorzeniu, którzy mogliby podzielić się swoim doświadczeniem. Zapytaj o psychologa.
Bądź ostrożny co do cudownych leków. Na niczym tak się nie zarabia jak na ludzkim lęku. Zachowaj zdrowy rozsądek. Nie wpadaj w depresję – nic tak nie krzepi raka.
Popracuj nad sobą. Rzuć palenie. Zmień dietę. Zacznij się ruszać. Myśl pozytywnie. Doceń chwile i ciesz się z drobiazgów. Rak może cię wewnętrznie wzmocnić i nauczyć kochać.

JAK ZAPOBIEGAĆ I WALCZYĆ ZA SKUTKAMI UBOCZNYMI CHEMIOTERAPII?

1. Infekcje

W razie wystąpienia gorączki (˃38ºC) zwłaszcza gdy utrzymuje się powyżej kilku godzin – skontaktuj się z lekarzem. Przeciwgorączkowo możesz zażyć Paracetamol, pij dużo. Może być konieczne wykonanie kontrolnej morfologii krwi, a w przypadku obniżonej odporności – hospitalizacja. Unikaj kontaktu z osobami przeziębionymi. Dbaj o swoją higieną. Bądź ostrożny – unikaj zranień i zakażeń. Dbaj o skórę
i paznokcie. Dbaj o właściwy stan uzębienia – wylecz próchnicę (najlepiej przed rozpoczęciem leczenia), a jeśli masz protezy zębowe dbaj o ich właściwą higieną. Do czyszczenia zębów używaj szczoteczki z miękkim włosiem.

2. Nudności i wymioty

Zażyj przepisane leki przeciwwymiotne i przestrzegaj zaleconej diety. Jedz mało ale często i powoli. Unikaj potraw smażonych, tłustych i wzdymających. Unikaj pieprzu, przypraw o silnym zapachu. Pokarmy gorące zastąp zimnymi,bądź schłodzonymi. Możesz spożyć bulion, sucharki, pokarmy na żelatynie, herbatniki. Dużo pij ale wolno i nie w czasie jedzenia. Można napoje gazowane – zmniejszają nudności.

3. Biegunka

Zażyj przepisane leki przeciwbiegunkowe. Przestrzegaj zaleconej diety. Dużo pij – minimum 2,5 litra płynów w temperaturze pokojowej (woda, słaba herbata, czysty bulion, sok jabłkowy etc.). Do zalecanych pokarmów należą: ryż, makaron, ziemniaki (puree), kurczak, ryby, banany, morele, chudy biały ser, suche grzanki, przetarte gotowane warzywa. Unikaj pokarmów bogatych w błonnik – surowych warzyw
i owoców cytrusowych, alkoholu, kawy, pikantnych przypraw, kapusty, fasoli, produktów z pełnego ziarna, słodyczy, mleka, śmietany, potraw zbożowych, orzechów.

4. Zaparcia

Zażywaj regularnie przepisane leki na zaparcia. Dużo pij i jeśli to możliwe nie leż w łóżku – ruszaj się. Włącz do jadłospisu potrawy zbożowe, pieczywo gruboziarniste i ogólnie pokarmy bogate w błonnik (warzywa, owoce). Powiedz o problemie lekarzowi.

5. Stany zapalne jamy ustnej

Dbaj o właściwą higieną jamy ustnej (czyść zęby minimum 2 razy dziennie, a najlepiej po każdym posiłku). Używaj miękkiej szczoteczki. Jeśli wystąpią zmiany zapalne – stosuj zalecane leki. Nie spożywaj alkoholu i nie pal papierosów. Dużo pij.
W razie bólu przy połykaniu można stosować rumianek, Tantum verde, płyn witaminowo-glicerynowy, siemię lniane lub ostatecznie leki p/bólowe np. Tramal w kroplach lub Xylocainę 2% w aerozolu (te ostatnie na receptę).

6. Brak apetytu

Jedz mniej ale częściej. Wzbogać swoją dietę, wypróbuj nowe przepisy kulinarne. Pobudź swój apetyt np. przez spacer, umiarkowaną aktywność fizyczną na świeżym powietrzu. Spróbuj pokarmy wysokokaloryczne np. Nutridrink/Nutrison.
W ciągu dnia możesz wypić herbatę miętową lub wziąć miętową gumę/pastylkę. Możesz zjeść pokrojonego w kostkę i schłodzonego ananasa.

7. Ból

Przyjmuj przepisane leki przeciwbólowe. Nie należy się ich bać. Ważne aby zażywać je regularnie „z zegarkiem w ręku” i informować na bieżąco lekarza czy uśmierzają ból. W przypadku wystąpienia bólów pomimo zażywania leków – zażyj dodatkowo lek krótkodziałajacy (zanotuj ilość w ciągu doby). Najważniejsze aby nie cierpieć. Dawka właściwa to ta, która znosi ból. Pamiętaj o zaparciach, które te leki mogą powodować.

8. Wynaczynienia

Podczas podawania chemoiterapii może dojść do niezamierzonego wydostania się leku poza żyłę do otaczających tkanek czyli wynaczynienia. Objawy mogą być rożne – od niewielkiego zaczerwienienia, pieczenia, bólu do martwicy tkanek i trwałego kalectwa. Aby do tego nie dopuścić mamy opracowany szczegółowy plan postępowania.
Wysłuchaj uważnie instrukcji dawanych przed chemioterapią przez naszą pielęgniarkę!
Pamiętaj, aby w trakcie podawania chemioterapii obserwować okolicę wkłucia (wenflonu czy też igły do portu naczyniowego). Jeśli odczujesz ból, pieczenie, pojawi się obrzęk lub zaczerwienienie – poinformuj od razu pielęgniarkę. Wlew musi zostać zatrzymany. Po podaniu niektórych cytostatyków może być konieczna obserwacja miejsca wkłucia również po wyjściu ze szpitala.

9. Inne wskazówki

Dieta – odżywiaj się świadomie. Jedz mniej, ale za to częściej i ciepłe posiłki. Potrawy przyrządzaj poprzez gotowanie, duszenie bez tłuszczu, pieczenie w folii. Zrezygnuj z cukru., słodyczy, ostrych przypraw, potraw wzdymających i z konserw. Ogranicz tłuszcze, uważaj na cytrusy. Sięgnij po poradniki.
Pomoc psychologiczna – to jedna z form pomocy w radzeniu sobie z chorobą. Ilu chorujących tyle różnych reakcji na swoje schorzenie. Psycholog może pomóc Tobie odnaleźć się w tej nowej sytuacji, zmienić Twój sposób myślenia o swojej chorobie
i spróbować nowych metod radzenia sobie z nią. Z nim zapoznasz swoje mocne i słabe strony. Niektóre za stosowanych metod jak np. rozwiązywanie problemów, wyrażanie uczuć, radzenie sobie z negatywnymi myślami – pomogą Tobie w walce z chorobą
i ułatwią ułożyć się ze światem.

JESTEŚMY TU PO TO ABY TOBIE POMÓC

Zalecenia dla chorych leczonych z powodu choroby nowotworowej (Pobierz informację w pliku PDF)

Rak piersi jest najczęstszym w Polsce kobiecym nowotworem złośliwym (blisko 22% wszystkich zachorowań na nowotwory złośliwe). Stanowi główną przyczynę zgonów kobiet z powodu chorób nowotworowych (13% wszystkich zgonów pacjentek onkologicznych).
Choroby piersi mogą dotyczyć zarówno kobiet jak i mężczyzn (ginekomastie).

Objawy:

• zmieniony kształt piersi,
• wyczuwalny guzek lub stwardnienie,
• na skórze piersi występują zmarszczenia, wciągnięcia, zmiana koloru,
• brodawka jest wciągnięta, zaczerwieniona lub ma owrzodzenie,
• z brodawki wydobywa się wydzielina.

Samobadanie piersi jest podstawowym, bardzo ważnym elementem w procesie wczesnego wykrywania raka piersi. Składa się z dwóch etapów: oglądania stanu piersi oraz badania dotykowego, tzw. palpacji. Samodzielne badanie piersi należy wykonywać systematycznie, najlepiej w tej samej fazie cyklu miesiączkowego, tj. 2-3 dni po miesiączce, by wykluczyć nadwrażliwość brodawek i bolesność piersi, a w przypadku kobiet niemiesiączkujących raz w miesiącu np. w dniu urodzin. Podczas badania kobieta powinna zwracać uwagę na występujące na piersiach:

• brodawki i pieprzyki, przebarwienia – czy się nie powiększają, nie zmieniają koloru,
• wycieki z brodawki,
• otoczkę wokół brodawki – może zmienić swój dotychczasowy regularny kształt,
• zmianę kształtu lub wielkości piersi,
• obrzęki węzłów chłonnych pod pachą,
• guzki i zgrubienia wyczuwalne na piersi, wokół sutka i pod pachą.

W przypadku wykrycia guzka w piersi konieczne jest równoczesne zbadanie tego samego fragmentu drugiej piersi. Jeżeli kobieta zaobserwuje podobną zmianę to zazwyczaj nie jest ona groźna (może być uwarunkowana genetycznie), ale wymaga konsultacji lekarza. W pozostałych przypadkach powinna koniecznie skontaktować się z lekarzem i podzielić się swoimi wątpliwościami.

Każda pacjentka ma wykonywane badanie USG i mammografię – badania te pozwalają ocenić wielkość guza i jego umiejscowienie. Czasami potrzebny jest rezonans magnetyczny piersi, aby ocenić prawidłowo lokalizację podejrzanej zmiany.

Mammografia to rentgenowskie badanie piersi, które jest obecnie najlepszym sposobem wykrywania raka piersi w jego wczesnym stadium rozwoju. Pozwala rozpoznać wczesne zmiany, jak również te, które nie dają się wyczuć podczas badania palpacyjnego, wielkości 2-3 mm. Ucisk stosowany w czasie mammografii nie uszkadza piersi; jest konieczny w celu uzyskania zdjęć wysokiej jakości, a ponadto pozwala na obniżenie dawki promieniowania rentgenowskiego. Mammografia pozwala wcześnie wykrywać 90-95 % zmian nowotworowych, a we wczesnej fazie rozwoju każdy nowotwór może być całkowicie uleczalny.

USG piersi jest to metoda obrazowa badania z użyciem ultradźwięków. Przeprowadzane jest ono w celu wspomagania i uzupełnienia badania mammograficznego, szczególnie w diagnostyce sutków gruczołowych. USG skutecznie wykrywa łagodne oraz rakowe zmiany w piersi. Zalecane jest kobietom między 20 a 40 rokiem życia, jak również pacjentkom powyżej 40 roku życia, z tego względu, że USG pomaga wykrywać zmiany, których nie wykaże badanie mammograficzne. Jest to metoda nieinwazyjna, bezbolesna i całkowicie bezpieczna (można ją stosować również u kobiet w ciąży i karmiących).

Profilaktycznie USG piersi należy robić raz w roku. Wskazaniem do badania mogą być różnego rodzaju stwardnienia, których wcześniej nie było – np. guzki, czy tzw. zaciągnięcie skóry, nietypowy wyciek z sutka u kobiet, które nie są w ciąży ani nie karmią, zmiany w brodawce lub guzki w dołach pachowych. Badanie to nie wymaga specjalnego przygotowania, najlepiej wykonać je w pierwszej połowie cyklu miesiączkowego.

Jeśli jesteś w wieku 50 – 69 lat oraz:

• w ciągu ostatnich dwóch lat nie miałaś wykonywanej mammografii w ramach NFZ,
• nie miałaś wcześniej stwierdzonej zmiany nowotworowej piersi,

zgłoś się na bezpłatne badanie mammograficzne do Zakładu Diagnostyki Obrazowej Pleszewskiego Centrum Medycznego Sp. z o.o.

Zalecenia dla pacjnetów z rakiem piersi (Pobierz informacje w pliku PDF)

1. Codzienna jałowa zmiana opatrunku;

• usunięcie opatrunku,
• toaleta całego ciała pod strumieniem bieżącej wody- unikanie kąpieli w wannie do chwili usunięcia szwów,
• odkażenie rany środkiem antyseptycznym (octenisept, mikrodacyn),
• zabezpieczenie rany jałowym, suchym opatrunkiem.

UWAGA! Jeżeli rana sączy należy zmieniać opatrunek tak często, jak to jest konieczne.

2. W początkowym okresie należy pamiętać o przytrzymywaniu dłonią rany podczas kaszlu, kichania i wysiłku. Jeżeli lekarz zalecił, należy stosować pas brzuszny, aby zapobiec powstawaniu przepukliny w bliźnie pooperacyjnej lub rozejściu rany.
3. Podczas zmiany opatrunku należy ocenić ranę- możliwość wystąpienia zaczerwienienia, obrzęku, wysięku. W razie pojawienia się niepokojących objawów należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza rodzinnego bądź poradni chirurgicznej.
4. Oszczędny tryb życia (spacery).
5. Ograniczenie wysiłku fizycznego, unikanie dźwigania przez 3-6 miesięcy.
6. Rezygnacja z używek (papierosy, alkohol).
7. Kontrola wypróżnień- zapobieganie zaparciom.
8. Kontrola w poradni chirurgicznej.

ZALECENIA DIETETYCZNE:

1. Dieta lekkostrawna z ograniczeniem tłuszczu.
2. Unikanie produktów zawierających cukry proste, są to: słodycze, ciastka, dżemy wysokosłodzone, zagęszczone soki, duże ilości owoców oraz błonnik pokarmowy w postaci surowej (nie poddany obróbce termicznej), np. otręby pszenne, żytnie czy owsiane.
3. Zrezygnuj z produktów:

• bogatych w laktozę: mleko, mleko w proszku, zabielacze do kawy;
• bogatych w fruktozę: miód, soki owocowe, szczególnie sok jabłkowy, gruszkowy, winogronowy, śliwkowy;
• wzdymających: nasiona roślin strączkowych, kapusta, kalafior, cebula, por;
• mogących powodować rozwolnienie: kawa, owoce suszone, płatki owsiane, ostre przyprawy;

Technika przygotowania potraw:

• Przygotowanie w wodzie i na parze,
• Duszenie bez wcześniejszego obsmażania,
• Stosowanie naczyń niewymagających użycia tłuszczu np. patelnie teflonowe,
• Przygotowanie zup na wywarach warzywnych,
• Stosowanie łagodnych przypraw.

ZMIANA SPRZĘTU STOMIJNEGO:
1. Przed założeniem płytki/ worka stomijnego umyj ręce, wykonaj toaletę stomii, osusz skórę wokół stomii, zmierz średnicę stomii, wytnij otwór, a następnie usuń folię ochronną. Pamiętaj, aby naklejać płytkę od dołu do góry, a po założeniu płytki na stomię delikatnie ją dociśnij palcami.
2. Zdejmując płytkę należy delikatnie odkleić jej brzegi zaczynając od góry, jednocześnie przytrzymując skórę wokół stomii palcami, co pozwoli uniknąć podrażnienia i naciągania skóry. Zawartość worka opróżnij do toalety, a zużyty worek wyrzuć do kosza na śmieci i umyj ręce.

Wskazówki praktyczne:
1. Zmianę sprzętu stomijnego wykonywać w razie potrzeby lub według zaleceń producenta.
2. Zabiegi pielęgnacyjne wokół stomii można wykonywać na stojąco, siedząc lub leżąc- znajdź dla siebie najwygodniejszą pozycję.
3. Do higieny stomii można stosować wodę i łagodne mydło lub kosmetyki przeznaczone do pielęgnacji stomii i skóry wokół stomii, które można zakupić w sklepie medycznym.
4. Płytkę stomijną przyklejać zawsze na czystą, suchą skórę, a przy usuwaniu owłosienia ze skóry wokół stomii nie należy stosować kremów, pianek do depilacji (ewentualnie korzystać z golarek jednorazowego użytku).
5. Zalecana kąpiel pod prysznicem (z lub bez płytki i worka stomijnego), nie wskazana kąpiel w wannie.
6. Nie stosować oliwek na skórę wokół stomii oraz preparatów, które mogą wywołać podrażnienia (spirytus, woda utleniona, benzyna).
7. Zaleca się korzystanie z lustra w trakcie wymiany worka stomijnego (lepsze uwidocznienie stomii).
8. Należy regularnie sprawdzać średnicę stomii za pomocą miarki pamiętając aby odpowiednio dopasować otwór w płytce (prawidłowo wycięty otwór powinien być 2-3 mm większy od średnicy stomii). Powinien dokładnie otulać stomię co pozwoli uniknąć problemów z podciekaniem treści jelitowej pod płytkę jak również wydłuży czas jej użytkowania.
9. W razie wystąpienia reakcji uczuleniowej na płytkę stomijną należy wypróbować inny sprzęt.

Zalecenia dla pacjentów po operacji jelita (Pobierz informację w pliku PDF)